این کتاب به عنوان تاریخی بسیار مختصر از هنر، با رویکردی خطی در قبال آثار هنری خلق شده توسط بشر، با محوریت هنر غربی، با سیری سریع و کوتاه در مهم ترین دورههای تاریخ هنر، مهم ترین تحولات، سبک ها و چهرههای اثرگذار در تکامل هنر انسان را با محوریت نقاشی معرفی میکند. نویسنده در ابتدا با بررسی چیستی هنر و تمرکز بر بستر خلق آثار هنری، امر ذهنی هنر برای خالق و مخاطب را مورد بررسی قرار میدهد و اهمیت در نظر گرفتن پیشینه هنرمند و جایگاه وی در تاریخ را عامل مهمی به منظور درک اثر هنری قلمداد میکند.
جستجو در خاستگاههای هنر، از اولین سرچشمههای آفرینش هنری در غارها و بر روی صخرههای پیش از تاریخ تا هنر باستانی و کلاسیک در یونان و روم، بخش آغازین کتاب را تشکیل میدهد که با ورود به قرون وسطی و عصر هنر گوتیک، با محوریت هنر مذهبی و کلیسایی ادامه مییابد. سپس تولد دوباره ایدههای کلاسیک و محوریت اومانیسم در کنار طبیعت گرایی و ظهور پرسپکتیو در هنر رنسانس در ایتالیا و شمال اروپا مورد توجه قرار میگیرد و مهم ترین هنرمندان و آثار هنری این دوره معرفی میشوند.
تحولات بعدی جریان اصلی هنر در قالب سبک باروک و روکوکو و همچنین ارج نهادن آزادی احساس و فکر در قالب سبک رومانتیسیسم و در ادامه، ظهور واقع گرایی و سایر سبکهای قرن 18 از جمله منریسم و نئوکلاسیسیسم و همچنین پیش رافائل گرایی و واقع گرایی در قرن 19 مورد توجه قرار میگیرد. امپرسیونیسم و محوریت نور و رنگ در آثار نقاشی، بخش دیگری از کتاب را تشکیل میدهد. ضمن بررسی شماری از آثار شاخص ترین هنرمندان این سبک، آثار نئوامپرسیونیستی و پسا امپرسیونیستی نیز معرفی میشود.
بخش دیگری از این کتاب به قسمت مهمی از تاریخ هنر یعنی نیمه اول قرن 20 میپردازد که با ظهور سبکهای اکسپرسیونیسم، اکسپرسیونیسم آلمانی، کوبیسم، دادائیسم، ساخت گرایی روسی، فراواقع گرایی در اروپا و آفرینشهای هنری در آمریکا همراه بود. سپس نیمه دوم قرن 20 با محوریت سبک اکسپرسیونیسم انتزاعی، هنر پاپ آمریکایی و بریتانیایی، هنر آپ و همچنین مینیمالیسم مورد کاوش قرار میگیرد.
در انتها درباره هنر معاصر به ویژه ایدههای جدید و نقش بومیان و زنان در هنر، سبکهای شخصی تر و همچنین هنر دیجیتال به صورت بسیار مختصر بحث میشود.
تاریخ هنر، مطالعه سیر تکوین و توسعه آفرینش هنری انسان در بستر تاریخ است. این رشته چنان که در چند قرن گذشته از زمان ابداع آن توسط وینکلمن آلمانی در اواسط قرن 18 تا کنون تکامل یافته، به طور معمول به صورت مطالعه خطی دورههای تاریخی بوده است که مرز میان هر دوره، با تغییرات فاحش در سبک آفرینش اثر هنری یا تحولات اساسی در سیاست، جوامع یا دین تعیین میشود.
در حال حاضر مورخان هنر، آن گونه که رایج است، مطالعه سیر تاریخی ظهور آثار هنری را از دوران پیش از تاریخ و از زمانی آغاز میکنند که انسان بر روی سنگ ها و صخره ها یا بر روی دیواره غارها نقاشی هایی بسیار ابتدایی از حیوانات میکشید. با گذر از این دوران و ورود به دوران آغاز اختراع خط و شکل گیری تمدن با محوریت محدوده تمدنی اصلی جهان در بین النهرین (سومر، اکد، بابل، آشور، عیلام، کاسی ها، هیتی ها، ایران باستان و...) و مصر باستان (پیش از پادشاهی، پادشاهی کهن، میانه و جدید)، اولین نمونههای جدی آفرینشهای هنری انسان که ارزش زیبایی شناختی داشت پدیدار شد. سپس هنر در محدوده تمدنی اژه (سیکلادی، مینوسی و میسنی) یونانی (باستان و هلنی) و همچنین اتروسکی و رومی مورد توجه محققان قرار میگیرد.
ورود مسیحیت، پایان امپراتوری روم غربی در اثر حمله قبایل کمتر متمدن اروپایی نقطه عطفی در تاریخ هنر بود و آفرینشهای هنری انسان تحت تأثیر رویکرد مذهبی جدید قرار گرفت. امپراتوری روم شرقی با محوریت شهر بیزانتیوم، مرکز تحولات میشود.
به موازات آن در قرون وسطی یا میانه، دو دوره رومانسک و گوتیک به ویژه در اروپای مرکزی و غربی با محوریت معماری و پیکرتراشی مورد توجه کتابهای تاریخ هنر قرار میگیرد. در برخی از کتاب ها، هنر در سرزمینهای اسلامی در محدوده این دوره قرار میگیرد و معرفی میشود.
نقاشی در قیاس با معماری، در این دوره به حاشیه میرود و تنها با ظهور هنرمندانی از قبیل جیوتو دی بوندونه در اواخر دوره گوتیک و ظهور آگاهی فکری و هنری مجدد غرب با مرکزیت فلورانس در ایتالیا، دوره رنسانس آغاز میشود و فراگیر شدن اومانیسم میان متفکران، زمینه ساز ظهور و توسعه سبکهای هنری جدیدی با اولویتهای مشابه هنر یونان باستان و روم میشود. بسیاری از کتابهای تاریخ هنر به ویژه نقاشی، نقطه آغاز خود را در این برهه از سیر تاریخی هنر قرار داده اند. رنسانس ایتالیایی با تسری به شمال اروپا، با سبک باروک دنبال میشود که گونه افراطی تر آن در قالب رویکرد روکوکو شناخته و بررسی شد.
تحول در سبک ها و شیوههای آفرینش هنری به موازات حرکت رو به جلوی تاریخ و سرعت گرفتن بیشتر تحولات اجتماعی و فرهنگی، افزایش مییابد و شاهد تنوع بیشتری در ظهور سبکهای هنری هستیم و به جای استیلای دورههای طولانی مدت، سبکهای متعددی میآیند و میروند. هر قرن شاهد ظهور و زوال چند سبک و جریان هنری شاخص میشود و تحولات هر کدام به طور مجزا مورد مطالعه قرار میگیرد.
بازگشت به وقار کلاسیسیسم یونانی رومی، این بار در قالب سبک نئوکلاسیسیسم با محوریت انگلستان و سپس در فرانسه رخ میدهد. در ادامه، در اوج دوره ظهور انقلاب ها و هیجان و تحول خواهی در اندیشه بشر، سبک پراحساس تر رومانتیسیسم در هنر به ویژه در انگلستان و آلمان پدیدار میشود. سپس واقع گرایی [رئالیسم]، امپرسیونیسم و پسا امپرسیونیسم با محوریت نقاشی به عنوان سبکهای مهم مورد بررسی قرار میگیرد.
دوره نوگرایی [مدرنیسم] در هنر و انفجار سبک ها و ظهور روشهای شخصی تر که حاکمیت سبک ها را به چالش میکشد، از ویژگیهای هنر در قرن 20 است و با ورود به هنر معاصر در نیم قرن گذشته، استیلای سبک رایج به طور تقریبی از بین میرود و هر هنرمندی به شیوه خاص خود هنر خلق میکند. هنرمندان شاخص به شیوه گذشته وجود ندارند و صدها هنرمند مهم در نقاط مختلف جهان زندگی میکنند. تاریخ هنر به شیوه سابق قادر به جمع بندی و تدوین روایت مختص این دهههای اخیر که در آن زندگی میکنیم نیست و با انبوهی از تنوع در روش مواجه هستیم. به این دلیل، بخش اعظم کتابهای تاریخ هنر، تنها تا آغاز قرن 21 را پوشش میدهند.
- پیشگفتار مترجم
روایت خطی تاریخ هنر
درباره این کتاب
- هنر چیست؟
بستر
کاوش در هنر غربی
- غارها، حجاری ها و آثار کلاسیک
ریشههای سنت غربی
هنر رومی
- قرون وسطی
کلیساها
تزئین کلیساها
- تولد دوباره ایدههای کلاسیک
ریشه کردن رنسانس
پیکر انسان
طبیعت گرایی
پرسپکتیو
- عبور از آرمانهای کلاسیک
باروک
رومانتیسیسم
در آن سوی اقیانوس
واقع گرایی
- امپرسیونیسم و پس از آن
زندگی روزمره
نور و رنگ
پسا امپرسیونیست ها
- به سوی قرن 20
اکسپرسیونیسم
کوبیسم
دادائیسم
فراواقع گرایی
هنر در ایالات متحده
- هنر پس از جنگ جهانی دوم
اکسپرسیونیسم انتزاعی
هنر پاپ
اوهام
- هنر معاصر
هنر محتوی پیام
واسط جدید
عصر دیجیتال
- ارجاعات
- مطالعه بیشتر
نویسنده | لورا پردیو |
ناشر | Abdo Publishing |
تاریخ نشر | 2015 |
مترجم | سعید خاوری نژاد |
تاریخ نشر | تابستان 1400 |
نوبت چاپ | اول |
تعداد صفحه | 197 |
شابک | 978-622-97956-7-5 |